سرخس يکي از شهرهاي مرزي استان خراسان رضوي است که با جمعيت حدود ۳۷ هزار نفر و مساحت هزار و ۵۷۰ هکتار در منتهي اليه شمال شرقي استان واقع شده است. اين شهر به واسطه دارا بودن ظرفيت هاي عظيم اقتصادي هم چون پالايشگاه، منطقه ويژه، گمرک و... از اهميت ويژه اي برخوردار است. خبرنگاران خراسان در ادامه سفرهاي شهرستاني خود، طي سفري به اين شهر پس از بررسي مشکلات و کاستي هاي موجود، در گفت و گويي با «مرتضي اخوان» شهردار سرخس اين مسائل را مطرح کردند و پاسخ هاي او را جويا شدند. مسائل مربوط به حوزه خدمات شهري هم چون فضاي سبز، آسفالت خيابان ها، وضعيت پياده روها، وجود سدمعبر، حمل و نقل درون شهري و... از جمله موضوعات مطرح شده در اين گفت و گو است که «اخوان» در پاسخ به بخش زيادي از آن ها به مشکل کمبود اعتبارات شهرداري سرخس اشاره مي کند. به گفته وي شهرداري سرخس دليل مالکيت آستان قدس رضوي بر ۹۵ درصد اراضي اين شهر، شرايط ويژه اي از نظر درآمدهاي شهري دارد.

بقیه در ادامه مطلب

سرخس يکي از شهرستان هاي خراسان رضوي است که با جمعيت حدود ۱۰۰ هزار نفر در منتهي اليه شمال شرقي استان واقع شده است.وجود قوميت هاي گوناگون، تردد اتباع بيگانه به شکل سفر، ترانزيت و...، امکان دريافت برخي شبکه هاي تلويزيوني کشورهاي بيگانه بدون نياز به آنتن ماهواره، مهاجرپذيري گسترده با توجه به ظرفيت هاي اقتصادي و... شرايط ويژه اي را از نظر فرهنگي براي اين شهرستان رقم زده است.اما نکته قابل توجه اين است که امکانات و فضاهاي فرهنگي سرخس درحد مناسبي نيست و مردم اين شهرستان از اين نظر با کمبودهاي گسترده اي مواجه هستند و تنها فرهنگ سراي شهرستان هم بعد از حدود ۱۳ سال از زمان کلنگ زني هنوز به بهره برداري نرسيده است. گروه اعزامي خراسان در ادامه سفرهاي شهرستاني خود طي سفري به سرخس در کنار موضوعات گوناگون شهري، اقتصادي، اجتماعي و... مباحث فرهنگي را هم مورد توجه قرار داده است و در گفت وگو با رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي و مدير کانون هنرمندان کمبودهاي فرهنگي اين شهرستان را بررسي کرد.

 رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي سرخس در ابتدا به تشريح وضعيت و فعاليت هاي فرهنگي اين شهرستان مي پردازد و با متفاوت توصيف کردن شرايط فرهنگي سرخس با ديگر شهرستان هاي استان مي گويد: تردد اتباع بيگانه به شکل سفر، ترانزيت و...، وجود قوميت هاي گوناگون، امکان دريافت برخي شبکه هاي تلويزيوني بيگانه بدون نياز به آنتن ماهواره، بي توجهي به مسائل فرهنگي شهرستان طي سال هاي گذشته و... مواردي است که اين تفاوت را به وجود مي آورد. از اين رو بايد توجه ويژه اي به فعاليت هاي فرهنگي سرخس شود.«مصيب عاقبتي» سپس با اشاره به فعاليت ها و ظرفيت هاي فرهنگي سرخس اظهار مي دارد: ما در شهرستان به اين نتيجه رسيديم که براي ساماندهي امکانات، جلوگيري از موازي کاري و ... کليه فعاليت هاي فرهنگي را با مديريت واحد و حول محور امام جمعه و فرماندار اجرا کنيم.

رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي سرخس در ادامه از کمبود فضاهاي فرهنگي و هنري به عنوان مشکل اصلي اهالي فرهنگ و هنر اين شهرستان ياد و عنوان مي کند: تمام فضاي فرهنگي شهرستان ما به يک سالن نمايش و نگارخانه موجود در ساختمان اداره ارشاد محدود شده است. تنها فرهنگ سراي شهرستان هم با گذشت حدود ۱۳ سال از زمان آغاز عمليات احداث، هنوز به بهره برداري نرسيده و پيشرفت ۹۰ درصدي داشته است.«عاقبتي» ادامه مي دهد: همچنين سرخس جزو معدود شهرستان هاي استان است که مجتمع فرهنگي هنري ندارد. اين در حالي است که در برخي شهرستان ها بيش از ۷ مجتمع فرهنگي و هنري وجود دارد. اين موضوع ما را رنج مي دهد.اعتبارات بايد به عدالت تقسيم و فضاهاي فرهنگي در نقاط گوناگون استان احداث شود.وي در عين حال به سفر اخير استاندار خراسان رضوي به سرخس اشاره و اعلام مي کند: در اين سفر احداث يک موسسه فرهنگي و هنري در شهرستان به تصويب رسيد و ۵۰۰ ميليون تومان از محل اعتبارات فرهنگي استان به اين امر اختصاص پيدا کرد.«عاقبتي» با بيان اين که ظرفيت ها و استعدادهاي ويژه اي در زمينه هاي فرهنگي و هنري در سرخس وجود دارد، اظهارمي دارد: در حال حاضر بزرگ ترين مشکل ما کمبود فضاهاي فرهنگي و هنري است که در صورت رفع اين مشکل مي توانيم در سطح بسيار گسترده تري فعاليت کنيم.

در ادامه گفت و گو با رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي سرخس، وضعيت اعتبارات فرهنگي و هنري اين شهرستان را جويا مي شويم.در حالي که بيشتر متوليان فرهنگي و هنري شهرستان هاي استان از وضعيت اعتبارات گلايه دارند، عاقبتي مي گويد: من از ميزان بودجه فرهنگي شهرستان رضايت دارم! خوشبختانه حمايت فرماندار و امام جمعه سرخس از فعاليت هاي فرهنگي خوب است و جذب مشارکت از بخش هاي دولتي و غيردولتي هم در حد مناسبي انجام مي شود. البته بايد توجه داشته باشيم که در زمينه فعاليت هاي فرهنگي و هنري به هر ميزان که اعتبار اختصاص پيدا کند، ظرفيت فعاليت وجود دارد.او به ظرفيت هاي ويژه اقتصادي سرخس اشاره مي کند و ابراز مي دارد، اما متأسفانه برخي از اداره ها و شرکت ها نسبت به اختصاص بخشي از درآمد خود به فعاليت هاي فرهنگي کوتاهي مي کنند.

وي در ادامه به اختصاص بودجه ۲۰۰ ميليارد توماني براي ارتقاي شاخص هاي فرهنگي استان در سال ۸۹ اشاره مي کند و مي گويد: ما با توجه به اين موضوع بيش از ۱۳۰ طرح فرهنگي از اداره هاي شهرستان دريافت کرديم که پس از بررسي در ۴ جلسه کارگروهي و ۲ جلسه شوراي فرهنگ عمومي ۴۵ مورد آن ها مصوب و به استانداري ارسال شد.«عاقبتي» درباره مهم ترين عناوين اين طرح ها به طرح جامع مهندسي و توسعه فرهنگي سرخس، طرح تقويت مساجد، حمايت از خادمان فرهنگ و هنر، طرح احياي سرخس به عنوان محل عبور کاروان حضرت رضا(ع) در سفر به مرو و... اشاره مي کند.

در ادامه براي آشنايي بيشتر با ظرفيت ها و مشکلات فرهنگي و هنري سرخس با مدير کانون هنرمندان اين شهرستان گفت و گو مي کنيم.«سيد محمد موسويان» با بيان اين که در حال حاضر ۱۰ انجمن فرهنگي و هنري در شهرستان سرخس فعال است، اظهار مي دارد: در هر يک از اين انجمن ها بين ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر به طور رسمي و ثبت شده فعاليت مي کنند.او برگزاري نمايشگاه هاي قرآني، کتاب، هنري و...، شب هاي شعر، جشنواره هاي قرآن، تئاتر، موسيقي، شعر و...، همايش هاي تجليل از فعالان فرهنگي و هنري و... را به عنوان مهم ترين فعاليت هاي فرهنگي و هنري سرخس نام مي برد و مي گويد: خوشبختانه توانمندي هاي قابل توجهي در زمينه هاي فرهنگي و هنري در اين شهرستان وجود دارد. اما متأسفانه کمبود فضا مانع شکوفا شدن استعدادها مي شود.

موسويان هم چنين از بي توجهي و نبود حمايت هاي لازم از هنرمندان سرخس گلايه مي کند و مي گويد: با وجود فعاليت هاي مستمر و متعددي که هنرمندان شهرستان دارند، توجهي به آن ها نمي شود و حتي در برخي موارد برپايي نمايشگاه هاي آن ها هم مورد بي مهري واقع مي شود. در حالي که اگر مسئولان و عموم مردم شهرستان از نمايشگاه ها، آثار و فعاليت هاي هنرمندان بازديد و آن ها را براي ادامه فعاليت تشويق کنند، بي گمان شاهد فعاليت هاي بسيار گسترده تري خواهيم بود.

 سرخس را به واسطه بولوارهاي عريض و متعدد، شهر بولوارها ناميده اند.خبرنگاران اعزامي خراسان در سفري به اين شهرستان مرزي، ضمن شنيدن درد دل هاي مردم، به بررسي کمبودهاي شهر پرداختند و پاسخ هاي مسئولان را هم شنيدند.کمبود فضاهاي تفريحي، عرض کم خيابان ها، بافت فرسوده شهر و... از جمله مشکلاتي است که تقريبا همه مردم به آن اشاره مي کنند.جاده اي پرپيچ و خم و زيبا در شمال شرق استان را پي  مي گيريم و پس از پشت سر گذاشتن کوه هاي ديدني هزار مسجد، جنگل هاي پسته کوهي، درياچه بزنگان و... در منتهي اليه شمال شرقي استان، به شهر مرزي سرخس مي رسيم. در طول مسير به اين موضوع مي انديشم که احتمالا مردم سرخس با توجه به ظرفيت هاي ويژه اين شهر هم چون منطقه ويژه اقتصادي، گمرک، پالايشگاه نفت و گاز، منابع گاز، جاذبه هاي طبيعي و تاريخي و... از امکانات شهري و رفاه اجتماعي در حد مناسبي برخوردار هستند.اما گشت و گذار در شهر سرخس به صرف مشاهده شرايط معابر و پياده روها و گفت و گوهايي کوتاه با رهگذران من را با بخش زيادي از مشکلات اين ديار آشنا مي کند و به طور کلي نظرم را درباره شرايط اين شهر تغيير مي دهد.

قدم زدن در خيابان هاي سرخس را از تقاطع اصلي خيابان امام خميني(ره) که معبر اصلي شهر محسوب مي شود، آغاز مي کنم.ساعت حدود ۷ بعدازظهر است و با توجه به آب و هواي گرم شهر سرخس اين ساعت، زمان مناسبي براي تفريح، خريد و حضور در خيابان به حساب مي آيد.اولين نکته اي که نظرم را جلب مي کند بي نظمي در تردد وسايل نقليه است. با وجود اين که چهارراه امام خميني(ره) يکي از تقاطع هاي اصلي شهر سرخس محسوب مي شود خبري از چراغ راهنمايي در آن نيست.مأمور راهنمايي و رانندگي هم که براي ايجاد نظم در اين تقاطع مستقر شده است، توانايي چنداني در برابر تعداد زياد خودروهاي عبوري ندارد و در نتيجه وسايل نقليه به صورت «در هم تنيده» از چهارراه گذر مي کنند.جالب اين که در پي گيري هاي بعدي گزارشگر ما مشخص مي‌شود که در هيچ يک از تقاطع هاي شهر سرخس چراغ راهنمايي وجود ندارد و گويا رانندگان سرخسي تنها در زمان اخذ گواهينامه با مفهوم رنگ هاي سبز و زرد و قرمز در چراغ راهنمايي آشنا مي شوند!

از پا قدم حضور گروه اعزامي در سرخس هم يک طرفه شدن خيابان امام خميني(ره) بود و تابلوهاي ورود ممنوع از سمت چهارراه تازه در آن نصب شده بود. برخي رانندگان بدون اطلاع هم مثل روال روزهاي قبل وارد اين خيابان مي شدند که با تذکر مأمور راهنمايي ناچار به دور زدن در اين معبر کم عرض بودند.

در نزديکي تقاطع امام خميني(ره)، شبه پارکي وجود دارد که اهالي آن را «پارک وحشت» مي نامند! البته نام اصلي اين پارک «وحدت» است. اما از آن جا که فضاي آن هيچ سنخيتي با يک مکان تفريحي و فضاي سبز شهري ندارد، اين نام برايش برگزيده شده است.درخت هاي قطع شده، وسايل ورزشي که بيشتر به آهن پاره هاي قديمي شبيه است و راه هاي عبوري نامناسب، نماي کلي پارک است که در اولين نگاه خوف و دلهره را در دل عابران ايجاد مي کند.عجيب اين که در اين ساعت مناسب براي تفريح، به جز چند نفري که در قسمت ورودي دور هم نشسته اند، هيچ کسي در پارک حضور ندارد و اين موضوع، شرايط مناسبي را براي تردد موتور سيکلت ها فراهم کرده است.«قربان رجايي» يکي از شهروندان سرخس است که از وضعيت نامناسب امکانات و فضاهاي تفريحي در اين شهر گلايه مي کند و به گزارشگر خراسان مي گويد: متأسفانه در شهر سرخس امکانات و فضاهاي تفريحي هم چون پارک، زمين هاي ورزشي و... به ميزان کافي وجود ندارد.به اعتقاد او فضاهاي موجود مثل اين پارک هم شرايط نامناسبي دارد و به همين دليل مردم رغبتي براي حضور در آن ها ندارند.اين شهروند سرخس خواستار ايجاد فضاهاي تفريحي و ورزشي در اين شهر مي شود و ابراز مي دارد: اين موضوع يکي از نيازهاي اصلي مردم شهر به ويژه جوانان است.

گشت وگذار در خيابان هاي سرخس را ادامه مي دهم.يکي ديگر از نکته هايي که تقريبا در تمامي معابر اصلي و فرعي اين شهر جلب توجه مي کند، شرايط نامناسب مبلمان شهري است. فضاي سبز حاشيه خيابان هاي سرخس نه تنها کمکي به زيباسازي معابر نکرده بلکه به عاملي براي ايجاد رعب و وحشت در دل عابران تبديل شده است.علف هاي هرز خودرو که بعضا طول آن ها به ۲ متر هم مي رسد، بخش زيادي از فضاي سبز حاشيه خيابان هاي شهر، را تشکيل مي دهد. درخت هايي هم که در ميان اين علف ها وجود دارد، به دليل هرس نشدن طراوت و زيبايي خود را از دست داده و در خيلي از موارد مانع تردد عابران در پياده روها مي شود. در برخي نقاط هم که آثاري از تلاش براي اصلاح اين وضعيت مشاهده مي شود تنها به کندن و ريختن علف هاي هرز در کنار خيابان و درون جوي ها بسنده شده است.

پياده روهاي سرخس هم حکايت پردرد و رنجي دارد.پيدا کردن چند متر مربع پياده روي سالم، مسطح و آسفالت شده يا سنگ فرش شده در اين شهر کار نسبتا دشواري است. بين خيابان اصلي و فرعي تفاوت چنداني وجود ندارد. بخش هاي زيادي از پياده روهاي شهر هنوز به صورت خاکي است و آن بخشي هم که آسفالت موزائيک، سنگ فرش و... شده است، وضعيت مناسبي ندارد. کنده کاري شرکت هاي خدماتي که طي سال هاي گذشته انجام شده است، همچنان آثار خود را براي عابران در پياده روهاي شهر نمايان مي کند. مشاهدات گزارشگر خراسان حاکي از آن است که در ۱۰ متري شهرداري سرخس هم که در يکي از خيابان هاي پرتردد اين شهر واقع شده، پياده روها خاکي است و شرايط نامناسبي دارد.وجود چاله چوله هاي متعدد، رفت وآمد موتورسيکلت ها، رشد علف هاي هرز و...نيز از ديگر مشکلات در زمينه پياده روهاي سرخس است.

سد معبر در پياده روها به نوعي براي مردم و فروشندگان سرخس به امري طبيعي تبديل شده است.ميوه ها و سبزي هاي فروشندگان تره بار خيابان امام خميني(ره) اين شهر در برخي نقاط نيمي از پياده رو را به خود اختصاص داده است.يکي از شهروندان در اين باره به گزارشگر ما مي گويد: ايجاد سد معبر توسط فروشندگان سرخس در برخي موارد مشکلات زيادي را براي عابران به وجود آورده است. تردد در پياده روهايي که نيمي از آن توسط فروشندگان اشغال شده کار مشکلي است و جالب اين که کسي هم براي مقابله با اين موضوع اقدام نمي کند. پياده روهاي خيابان شهيد بهشتي اين شهر با وجود عرض زياد توسط کارگاه ها، تعميرگاه هاي خودرو و آهنگري و آهن فروش ها و جوشکاري ها تصرف شده است و هيچ کس هم براي اين سد معبر به آن ها تذکر نمي دهد.

زماني که در خيابان هاي سرخس رفت وآمد مي کنيد، علاوه بر عابران، وسايل نقليه ديگر و علايم راهنمايي ورانندگي، بايد مانع ديگري از موانع را هم مورد توجه قرار دهيد.ترک خوردگي آسفالت خيابان ها در بخش هاي گوناگون، وجود دست اندازهاي متعدد، کنده شدن آسفالت و... از جمله مشکلاتي است که در پي اجراي آسفالت يک لايه در خيابان هاي شهر به وجود آمده است.«حسن رضايي» يکي از رانندگان سرخسي که با خودروي شخصي در حال عبور از خيابان لقمان باباست در پي درخواست گزارشگر خراسان، خودروي خود را متوقف مي کند و در پاسخ به سوالي در اين باره مي گويد: آسفالت خيابان هاي سرخس در برخي نقاط وضعيت بسيار تاسف باري دارد. علاوه بر کيفيت نامناسب آسفالت هاي انجام شده حفاري هاي شرکت هاي خدماتي هم مشکلات زيادي را براي تردد در خيابان هاي شهر به وجود آورده است.

در حالي که ۲ سال ونيم از سرماي کم سابقه و خشکيده شدن درختان در نقاط مختلف استان مي گذرد در پارک وحدت شهر سرخس هنوز درختان کاج خشک به چشم مي خورد، گويا شهرداري سرخس هنوز فرصت پيدا نکرده است تا اين درختان خشک و بي روح را حذف کند. از ديگر مشکلات در شهر مرزي سرخس فراواني زمين هاي رها شده است؛ از طرفي سد معبر توسط سازندگان مسکن با تخليه آهن آلات و مصالح ساختماني در پياده روها مزيد بر علت شده است.نداشتن شيب لازم و ماندن فاضلاب و پساب در کانال هاي ميدان امام رضا(ع) نيز بوي نامطبوعي را در پياده روهاي مشرف ايجاد کرده است. از غربت وسايل بازي کودکان و نبود ميل و رغبت در کودکان براي استفاده از آن در پارک آزادگان سرخس که بگذريم، ساختمان ناتمام فرهنگ سراي امام رضا(ع) نيز در ورودي شهر سوژه اي است که جوانان اين ديار انتظار افتتاح آن را مي کشند.