چندي پيش با حضور صلاحي استاندار خراسان رضوي، شريعتي نماينده مردم مشهد و کلات در مجلس شوراي اسلامي، موحديان فرماندار مشهد، لشکري مدير کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و جمعي از اهالي شهر توس، مراسم کلنگ زني و آغاز اجراي عمليات گازرساني به اين منطقه برگزار شد.صلاحي پيش از اين تاکيد کرده بود که اگر ما ميراث فرهنگي را مي خواهيم، براي مردم است و از اين رو بايد براي فراهم کردن امکانات و تسهيلات مورد نياز مردم منطقه توس اقدام شود.اين اتفاق در حالي رخ داد که بحث گازرساني به منطقه توس از چند سال قبل مطرح بود و همواره به دليل وجود بيم آسيب رسيدن به آثار تاريخي منطقه با ممانعت ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان مواجه مي شود.اما اين بار پيرو دستور رئيس جمهور در سفر استاني به خراسان رضوي و پي گيري هاي مصرانه مردم منطقه شهر توس، کلنگ اجراي عمليات گازرساني به اين منطقه بر زمين خورد و اين اميد را براي اهالي توس زنده کرد که پس از سال ها بتوانند از نعمت شبکه گاز سراسري بهره مند شوند.البته هرچند در ابتدا ميراث فرهنگي استان اعلام کرد که لوله هاي گاز اين منطقه به صورت روکار نصب مي شود اما چندي بعد معراجي مدير کل شرکت گاز استان اعلام کرد که گازرساني به توس با انجام گودبرداري انجام مي شود. ولي اين اقدام به بناهاي تاريخي منطقه آسيبي نمي رساند.معراجي در همين حال از پي گيري استاندار براي تسريع در اجراي عمليات گازرساني نيز سخن گفت و تاکيد کرد که استاندار دستوراتي را نيز به صورت شفاهي در اين باره بيان کرده است.اما اکنون شيوه اجراي اين طرح بار ديگر انتقاد اهالي توس را در پي داشته است.علاوه بر اين مطرح شدن پاره اي ديگر از مسائل درباره موضوع مهم شهر توس ما را بر اين داشت که با حضور در جمع اعضاي شوراي اين منطقه سخنان آنان را نيز بشنويم.

پورهمتي، رئيس شوراي اسلامي شهر توس سفلي، يکي از اهالي منطقه توس است که با او هم کلام مي شويم. وي در ابتدا به دستور رئيس جمهور براي اجراي عمليات گازرساني به روستاهاي منطقه توس اشاره مي کند و چنين مي گويد: پيرو اين موضوع جلسه اي با حضور مسئولان ميراث فرهنگي و استان در تهران برگزار و تصميم گرفته شد که عمليات گازرساني به منطقه به صورت روکار انجام شود پورهمتي توضيح مي دهد: در حالي اين تصميم گرفته شد که مهندس معراجي مديرعامل شرکت گاز استان اعلام کرده بود که انتقال گاز به توس به صورت روکار ناممکن است؛ چرا که نصب لوله ۶۰ پوندي روي زمين مطابق با هيچ استانداردي نيست و غيرقابل قبول است.اين عضو شوراي اسلامي شهر توس ادامه مي دهد: پس از اين شرکت گاز استان موظف شد اجراي عمليات گازرساني به توس را آغاز کند و مراسم کلنگ زني طرح نيز با حضور استاندار، مسئولان استان و اداره کل ميراث فرهنگي برگزار شد. اماچندي بعد مسئولان ميراث فرهنگي مانع ادامه گازرساني شدند .پورهمتي مي گويد: اين در حالي است که مراسم کلنگ زني طرح با حضور استاندار و مديرکل ميراث فرهنگي برگزار شد و رونوشت دستور اجراي عمليات نيز به اداره کل ميراث فرهنگي استان ارسال شده بود.وي در همين حال به اجراي يک عمليات گودبرداري در منطقه جلوخان شهر توس اشاره و عنوان مي کند: در همان روزي که يگان حفاظت ميراث فرهنگي مانع ادامه کار گازرساني شد، اجراي يک عمليات گودبرداري با عمق ۶ متر و عرض ۱۰ متر در منطقه جلوخان شهر توس آغاز شد.در خور اشاره است که پهلوان، مسئول روابط عمومي اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان در پاسخ به سوال خبرنگار ما در اين زمينه گفته بود که اين گودبرداري براي احداث سرويس بهداشتي در محدوده اي انجام مي شود که کاوش هاي باستان شناسي پيش از اين به طور کامل در آن انجام شده است.البته رئيس شوراي اسلامي شهر توس سفلي، از آغاز مجدد کار گازرساني پس از چند روز تعطيلي خبر مي دهد و در عين حال مي گويد: اجراي اين عمليات با سرعت بسيار کندي و تنها با حضور چند کارگر در حال اجراست و با گذشت حدود يک هفته از شروع کار، تنها حدود ۵۰ متر با عمق کمتر از نيم متر گودبرداري شده است.

پورهمتي در ادامه به سخنان معراجي مديرعامل شرکت گاز استان و شريعتي نماينده مجلس در آيين کلنگ زني اين طرح اشاره و عنوان مي کند، مهندس معراجي در اين مراسم مدعي شد که اگر اجازه حفاري با بيل مکانيکي داده شود، انجام کار تا ۲۲ بهمن امسال به پايان مي رسد و در غير اين صورت طي ۶ ماه اين اقدام صورت مي گيرد. بعد از او نيز شريعتي قول داد با هماهنگي لشکري، مديرکل ميراث فرهنگي، اين اقدام انجام شود. البته اجراي کار با بيل مکانيکي محقق نشد و درحال حاضر اجراي طرح با استفاده از ابزار دستي در حال انجام است.

وي در ادامه به سخنان مسئولان ميراث فرهنگي استان مبني بر انجام نشدن عمليات کاوش در برخي از قسمت هاي در نظر گرفته شده براي لوله کشي گاز و جلوگيري از گودبرداري در اين مناطق اشاره و عنوان مي کند: اين درحالي است که تمام خيابان هاي شهر توس طي ۸ سال اخير براي اجراي عمليات آب رساني و مخابرات با عمق حدود ۲ متر گودبرداري شده است.

در بخشي از اين گفت وگو از پورهمتي که مدير يکي از مدارس شهر توس است، پرسيديم، در حال حاضر نگاه دانش آموزان اين منطقه به فردوسي و ميراثشان چگونه است که او پاسخ داد: خيلي از دانش آموزان حتي سالي يک بار هم به آرامگاه فردوسي نمي روند و هر زمان که از طريق رسانه ها در جريان اخباري درباره توس قرار مي گيرند از من مي پرسند: کي قرار است که بيايند و با بولدوزر خانه ما را خراب کنند؟!

وي همچنين به تدوين طرح جامع توس اشاره مي کند و اين گونه مي گويد: هيچ وقت براي اجراي اين طرح اقدام لازم انجام نشد. چرا که اداره کل ميراث فرهنگي استان، بودجه مورد نياز را براي اجراي اين طرح در اختيار نداشت.پورهمتي در همين حال به نمايندگي از مردم منطقه توس اعلام آمادگي مي کند که در قالب شرکت هاي تعاوني به عنوان سرمايه گذار در اجراي طرح جامع شهر توس همکاري کنند.او با اشاره به حضور افراد و شرکت هاي سرمايه گذار گوناگون در اين منطقه که کار هيچ کدام به مرحله اجرا نرسيد، عنوان مي کند: هم اکنون مردم توس هيچ گونه درآمدي از محل گردشگري ندارند و مايل هستند که با سرمايه گذاري در طرح جامع با اداره کل ميراث فرهنگي همکاري و از طرفي درآمد کسب کنند. حتي اين پيشنهاد را نيز به مسئولان ارائه داده ايم، ولي پاسخي داده نشده است.

رحماني يکي ديگر از اهالي منطقه توس و عضو شوراي اسلامي شهر توس سفلي نيز در اين گفت وگو، از اعلام آمادگي مردم توس براي انجام گودبرداري و عمليات ساختماني در حضور نماينده اداره کل ميراث فرهنگي سخن مي گويد و مي افزايد: ما حتي حاضر هستيم تمام هزينه هاي لازم را نيز تقبل کنيم و در صورتي که آثاري در يک منطقه کشف شد، زمينمان را نيز به رايگان در اختيار ميراث فرهنگي قرار دهيم.

اديب، يکي ديگر از اهالي منطقه توس و عضو شوراي روستاي اسلاميه هم در اين گفت وگو از وضعيت نامناسب منطقه توس گلايه مي کند و چنين مي گويد: چندي پيش يک مسافر نزد من آمد و گفت: آيا اين جا شوراي شهر دارد؟ من به او پاسخ دادم: بله، من عضو شورا هستم. مشکلتان را بگوييد. او که استاد ادبيات دانشگاه و اهل ايلام بود، پس از گلايه هاي شديد از وضعيت منطقه و کمبودهاي موجود، گفت: من طي يک روزي که در توس حضور داشتم، دوبار به حال فردوسي و اين وضعيت منطقه گريه کردم. مگر شما نمي دانيد که فردوسي کيست و در تمام دنيا چه جايگاهي دارد؟!

رئيس شوراي اسلامي شهر توس سفلي در بخشي از اين گفت وگو بر اين موضوع تاکيد مي کند که مردم منطقه شهر توس بيش از هر کس ديگري ميراث فرهنگي منطقه شان را دوست دارند و نگران از بين رفتن آن هستند.

پورهمتي با ابراز نارضايتي از وضعيت امکانات رفاهي و گردشگري در منطقه توس چنين مي گويد: ما نيز از اين وضعيت شهر توس شرمنده فردوسي هستيم. متاسفانه براي مسافري که به اين منطقه سفر مي کند، هيچ گونه امکاناتي وجود ندارد و حتي در برخي از موارد مسافران راهشان را نيز گم مي کنند.

او در عين حال تاکيد مي کند: اما اشکالاتي که مسئولان اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري مطرح مي کنند، منطقي نيست و مردم نمي توانند آن را بپذيرند. اکنون حدود ۱۴ سال است که مردم اين منطقه با مشکلات فراوان مواجهند و اين وضعيت اميد به زندگي را تا حد زيادي در توس کاهش داده است. هم اکنون توس تنها منطقه اي است که طرح هادي روستايي در آن اجرا نمي شود و وام مسکن روستايي نيز به مردم آن تعلق نمي گيرد. در داخل محدوده تاريخي، ميراث فرهنگي مانع ساخت وساز مي شود و خارج آن هم که جزو محدوده فرمانداري نيست.